Gai cột sống thắt lưng và cách chữa trị

Gai cột sông thắt lưng là gì ?

Định nghĩa gai cột sống

Gai cột sống là một căn bệnh thoái hóa cột sống, trong đó xuất hiện các phần xương mọc ra phía ngoài và hai bên của cột sống. Đó chính là sự phát triển thêm ra của xương trên thân đốt sống, đĩa sụn, dây chằng quanh khớp do viêm khớp cột sống mạn tính, chấn thương hay sự lắng đọng canxi ở các dây chằng, gân tiếp xúc với đốt sống.

Gai xương chính là các mỏm xương hoặc điểm lồi nhô ra tại các khớp.

Chúng thường được hình thành do sự tổn thương bề mặt của khớp và cản trở cử động của xương, đồng thời gây ra đau đớn ở các mức độ khác nhau.

Nhìn chung bất cứ phần nào của cột sống cũng có thể bị ảnh hưởng bởi bệnh gai cột sống, nhưng thông thường khu vực thắt lưng và cổ là hay mắc chứng bệnh này nhất.

Gai cột sống thắt lưng

Khi gai mọc ra ở những vùng nào thì sẽ gọi tên theo vùng đó, Vì vậy khi cột sống thắt lưng bị gai sẽ gọi là bệnh gai cột sống thắt lưng.

Vị trí thường mọc gai là mặt trước và bên của cột sống, hiếm khi mọc ở phía sau nên ít chèn ép vào tủy và rẽ thần kinh. Gai cột sống khiến người bệnh rất khó chịu, nhất là cảm giác đau ở vùng thắt lưng, đau vai hoặc cổ do gai tiếp xúc với dây thần kinh, các xương đốt sống khi cử động, đau lan xuống cánh tay, tê chân, đôi khi làm hạn chế vận động.

Gai đốt sống hay gặp ở nam và tăng theo độ tuổi.

Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh

Cơ chế bệnh sinh

Nguyên nhân gây ra bệnh gai cột sống bắt nguồn từ phần đĩa tròn từ sụn nằm giữa hai đốt sống , khi nó gặp vấn đề.

Cột sống lưng là nơi chịu ảnh hưởng rất nhiều của các động tác đi đứng, khiêng đồ nặng, cúi lên cúi xuống. Nó có xu hướng bị thoái hóa theo tuổi tác. khi đó phần bao xơ này bị mất nước, nứt vỡ và xẹp đi. Kết quả là các đốt sống liền kề tiếp xúc trực tiếp với nhau và bắt đầu mòn dần do ma sát. Theo đó hình thành các gai xương, gây đau và cản trở cử động của khớp.

Các đốt xương sống tiếp giáp với nhau bằng những khớp xương nhỏ ở 2 bên phía sau đốt sống. Lúc khớp xương bị thoái hóa mất sụn bọc ở các đầu xương ở trong khớp bị hư hại, mòn và tróc ra, làm lộ xương ở dưới sụn. Khớp xương bị viêm lúc đứng, ngồi và cả lúc đi. Vì khớp cột sống bị viêm, các đĩa đệm giữa các đốt sống cũng bị hư hại, cột sống không còn vững chắc như trước. Do đó, cột sống tìm cách tự ổn định bằng cách mọc ra những nhánh xương hay gai xương bao quanh những khớp xương sống lưng đó. Đồng thời thân đốt xương sống mọc ra những nhánh tương tự.

Ngoài ra khi tuổi càng cao, thì tình trạng viên khớp và chấn thương cũng là một trong những nguyên nhân gây ra đau đốt sống. Ngoài ra còn có thể có tác hại do tai nạn, chấn thương, béo phì cũng như tác dụng do yếu tố di truyền.

Một số nguyên nhân chính dẫn đến gai cột sống

Viêm khớp cột sống mãn tính : Quá trình viêm ảnh hưởng đến phần sụn đốt sống, lâu ngày phần sụn này bị hao mòn dần, khiến bề mặt trơn láng của nó trở nên thô ráp, xù xì và cuối cùng hai bề mặt xương tiếp xúc cọ xát lên nhau. Đến lúc này cơ thể sẽ có một quá trình chỉnh sửa lại là sự hình thành gai xương.

Sự lắng đọng canxi ở các dây chằng, gân tiếp xúc với đốt sống : trường hợp này thường gặp trong thoái hóa cột sống ở người lớn tuổi, đó là sự lắng đọng canxi dưới dạng calcipyrophosphat. Sự thoái hóa cột sống có thể xảy ra ở một trong các thành phần cấu tạo của cột sống như xương đốt sống, đĩa sụn, các dây chằng bám quanh khớp. Quá trình thoái hóa làm mất nước và biến đổi một số chất, làm sụn khớp dễ bị canxi hóa.

Chấn thương : Chấn thương làm hư hại xương hoặc khớp ở cột sống, và phản ứng của cơ thể để sửa chữa nơi bị tổn thương sẽ dẫn đến sự hình thành gai cột sống. Trong trường hợp này, gai cũng có thể hình thành từ sự lắng đọng canxi ở dây chằng đã dày lên do phản ứng viêm.

Thoái hóa cột sống thắt lưng: Thoái hóa là nguyên nhân rất hay gặp dẫn đến gai cột sống thắt lưng.

Béo phì : béo phì sẽ làm tăng áp lực lên phần cột sống thắt lưng, dẫn đến các đĩa đệm vùng này bị quá tải dẫn đến gai cột sống.

Triệu chứng

Đa số bệnh gai cột sống không gây ra dấu hiệu triệu chứng gì một cách rõ ràng. Tuy nhiên khi gai cọ xát với xương khác hoặc các phần mềm ở xung quanh như dây chằng, rễ dây thần kinh thì bệnh nhân mới thấy đau và hạn chế vận động

Một số biểu hiện đau thông thường của gai cột sống

Đau thường xuất hiện ở cổ, thắt lưng, đặc biệt là khi bệnh nhân đứng hoặc đi lại. Vị trí đau tương ứng với phần cột sống liên quan.

Cảm giác bất thường hoặc mất cảm giác ở phần cột sống liên quan.

Trường hợp nặng thì đau tê ở lưng, đau lan xuống mông và 2 chân

Đau tăng lên khi đi lại hay vận động nhiều. Cơn đau tăng khi cử động, Giảm khi nghỉ do đó sẽ đưa tới hạn chế vận động vùng thắt lưng.

Các phần cơ sẽ yếu đi

Hạn chế vận động khi cúi xuống, hoặc quay ra sau vì đau

Mất đường cong sinh lý cột sống thắt lưng

Nặng có thể gây nên rối loạn đường tiểu tiện hoặc đại tiện

Rối loạn thần kinh thực vật.

Phòng và điều trị bệnh

Phòng bệnh

Phòng ngừa gai cột sống cần thực hiện:

Chế độ dinh dưỡng đầy đủ, chế độ ăn gồm các thức ăn tránh béo phì, hoặc tăng cân như hạn chế chất béo nhất là mỡ động vật, ngược lại cần tăng cường ăn rau quả

Không hút thuốc lá, chất kích thích.

Tránh chấn thương cột sống

Tránh những môn thể thao mạnh hoặc quá sức chịu đựng của cơ thể, nên chơi các môn thể theo nhẹ nhàng như bơi lội, yoga…

Tránh ngồi lâu trong một tư thế khó chịu

Hạn chế bê vác các đồ nặng

Giữ cân nặng ở mức vừa phải tránh béo phì.

Điều trị

Thuốc tây y : người bệnh gai cột sống thường được điều trị bảo tồn bằng các thuốc giảm đau kháng viêm không steroid, thuốc corticoid, nhóm vitamin, thuốc giãn cơ hay sử dụng một số dụng cụ nâng đỡ như nẹp cổ… nhằm giảm bớt gánh nặng lên các đốt sống bị bệnh

Phẫu thuật : chỉ đặt ra trong trường hợp có sự chèn ép vào tủy, làm hẹp ống tủy hoặc chèn ép hệ thần kinh và gây các dấu hiệu tê chân, rối loạn đại tiểu tiện. Tuy nhiên ngay cả khi phẫu thuật gai xương vẫn có thể mọc lại ở cùng vị trí cũ vì thực tế quá trình  hình thành gai xương là một đáp ứng tự nhiên của cơ thể đối với phản ứng viêm.

Châm cứu : giúp khai thông kinh lạc, tiêu viêm, chỉ thống… rất được ưa chuộng trong điều trị những cơn đau do gai cột sống gây ra.

Xoa bóp, massage : 2 phương pháp này rất tốt trong giải quyết những phần cơ mềm bị tổn thương gây đau do gai cột sống thắt lưng.

Tác động cột sống : giúp tác động trực tiếp vào cột sống và phần cơ cạnh sống giúp cho các đốt sống dịch chuyển làm giảm sự chèn ép, giảm các cơn đau do gai cột sống thắt lưng gây ra.

Tập luyện : người bị gai cột sống thắt lưng nên tập những bài tập nhẹ nhàng như yoga, các bài tập dưỡng sinh, khí công… không nên tập những bài tập nặng, mạnh quá sức.

Chườm nóng : chườm nóng cũng rất hiệu quả trong điều trị những cảm giác đau, hạn chế vận động do gai cột sống thắt lưng gây ra.

Kết luận

Trên đây là một số thông tin về bệnh gai cột sống thắt lưng, mong rằng thông tin này sẽ có ích cho mọi người trong phòng và điều trị bệnh này.

Khuyên bạn nếu gặp các triệu chứng như trên thì bạn nên đến các cơ sở y tế để được khám và có lời khuyên tốt nhất.

Chúc các bạn luôn khỏe mạnh và bình an trong cuộc sống !